به عقیده کارشناسان، سال 2024 سالی حیاتی برای دنیای فناوری است. اکنون عصر دیجیتال به بلوغ رسیده و عصر هوش مصنوعی آغاز شده.
صنعت توسعه وب که از ابتدای شکل‌گیری اینترنت همیشه بخش مهمی از دنیای فناوری بوده همچنان قرار است که از پیشرفت‌ها و روندهای توسعه سریع تکنولوژی بهره‌مند شود.
انتظار می‌رود که سال 2024 شاهد موجی از روندها و نوآوری‌های متحول‌کننده در صنعت توسعه وب باشیم. فناوری با سرعتی مهار ناپذیر در حال پیشرفت است و توسعه دهندگان، صاحبان کسب و کارهای دیجیتالی، آینده نگران و علاقه مندان به فناوری‌های نوین مشتاقند که از این پیشرفت‌ها مطلع شوند.
در این مقاله نگاهی داریم به مهمترین روندهایی که قرار است آینده‌ی توسعه وب را در سال‌های آینده رقم بزنند.
1. یکپارچه سازی AR و VR و ادغام آنها بر بستر وب
یکی از مورد انتظارترین و خلاقانه‌ترین روندهای توسعه وب در سال 2024، ادغام گسترده واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) است زیرا این فناوری‌ها با ادغام فضای واقعی و مجازی و تعاملی بر بستر وب، می توانند تجربیات کاربران را متحول کنند.
وب‌سایت‌ها و برنامه‌های تحت وب می‌توانند از AR و VR استفاده می‌کنند تا کاربران را به روش‌های بی‌سابقه‌ای درگیر کنند و ترکیبی یکپارچه از دنیای مجازی و واقعی را ارائه کنند. چنین ادغام و یکپارچگی می تواند در بخش های مختلفی به کار گرفته شود و چون بر بستر وب صورت می‌گیرد امکان اتصال کاربران بهم و تعامل آنها با یکدیگر در فضایی فراهم می شود که در گذشته امکان آن وجود نداشت.
از سرگرمی و بازی‌های آنلاین گرفته تا بازاریابی دیجیتال و صنایع پزشکی و امور نظامی و تحقیقاتی می توانند از این نوآوری استفاده کنند.
2. هوش مصنوعی (AI) و یادگیری عمیق در توسعه وب
رشد هوش مصنوعی بر هیچکس پوشیده نیست و در سال 2024، هم‌افزایی بین هوش مصنوعی و توسعه وب و ادغام آنها با هم قرار است به اوج خود برسد.
الگوریتم‌های هوش مصنوعی و تکنیک‌های یادگیری عمیق، رابط‌های کاربری را بهبود می‌دهند و تجربه کاربری پیشرفته و شخصی‌سازی شده را ارائه می‌دهند.
از چت‌بات‌هایی که کمک بلادرنگ ارائه می‌کنند تا وب‌سایت‌هایی که رفتار کاربر را پیش‌بینی می‌کنند، نقش هوش مصنوعی در توسعه وب به طور فزاینده‌ای برجسته می‌شود.
3. توسعه multiplatform و PWA
گسترش پلتفرم‌ها و دستگاه‌های هوشمند نیاز به تغییر به سمت توسعه چند پلتفرمی دارد. در سال‌های آینده، توسعه دهندگان بر ایجاد برنامه‌های کاربردی وب متمرکز خواهند شد که تجربه‌ای پایدار و بهینه در دستگاه های مختلف ارائه می‌دهند. برنامه های وب پیش رونده (PWA) همچنان به محبوبیت خود ادامه می‌دهند و در عین حال که سریع، قابل اعتماد و جذاب هستند، مزایای برنامه‌های وب (تحت مرورگر) و برنامه های بومی (Native) را در اختیار کاربران قرار می‌دهند.
4. ملاحظات امنیت و حریم خصوصی
با افزایش تعاملات آنلاین، امنیت و حفظ حریم خصوصی جزو دغدغه‌های اصلی در توسعه وب تبدیل شده است.
انتظار می‌رود در سال 2024 و به دلایل مختلفی مثل افزایش حملات سایبری و پیچیده شدن تهدیدات دیجیتالی، تاکید بیشتری بر حفاظت از داده‌های کاربر و اطمینان از تراکنش‌های وب امن صورت گیرد.
توسعه دهندگان تلاش می‌کنند تا پروتکل‌های رمزگذاری پیشرفته و روش‌های احراز هویت ایمن و مسائل امنیتی منظم را برای محافظت از کاربران در برابر تهدیدات احتمالی، یکپارچه و ادغام خواهند کرد.
5. community driven development
در سال‌های آینده صنعت توسعه وب به طور چشمگیری به سمت توسعه جامعه محور حرکت میکند.
پروژه‌های منبع باز، انجمن‌ها و پلتفرم‌های مشارکتی به توسعه‌دهندگان در سراسر جهان این امکان را می‌دهد تا ایده‌ها را با یکدیگر به اشتراک بگذارند، در توسعه برنامه‌ها به یکدیگر کمک کنند و به طور جمعی نوآوری را هدایت کنند.
همکاری سازنده با یکدیگر، فرهنگ بهبود مستمر (continuous improvement) را تقویت میکند و تضمین میکند که فناوری‌های توسعه وب، پیشرفته و فراگیر باقی می‌مانند.
اکنون به طور دقیقتر در مورد روندهایی که معرفی شد می‌پردازیم
یکپارچه سازی AR و VR و ادغام آنها بر بستر وب
همانطور که فناوری‌های AR و VR بیشتر در دسترس قرار می‌گیرند، توسعه‌دهندگان وب از پتانسیل موجود برای ایجاد تجربیات آنلاین کاربر پسند، جذاب و تعاملی استفاده می‌کنند.
برای مثال یک فروشگاه اینترنتی که از عناصر و تکنولوژی‌های AR استفاده میکند، می تواند اطلاعات دیجیتال و فضای مجازی را با دنیای فیزیکی ادغام کند و تجسم محصول و داستان‌گویی تعاملی را به کاربران ارائه دهد.
از سوی دیگر، با استفاده از VR می‌توان تجربه کاملا جدیدی را زمینه‌های مختلف مثل تورهای مجازی، تجربه بازی‌های آنلاین و حتی کار در فضاهای کاری مشترک به صورت مجازی تجربه کرد.
پیش بینی می‌شود که فریم ورک‌ها و ابزارهای توسعه وب برای پشتیبانی از ایجاد محتوای آماده واقعیت مجازی و افزوده تکامل خواهند یافت و توسعه‌دهندگان ساده‌تر می‌توانند چنین محتوایی را در وبسایت و برنامه‌های کاربردی خود قرار دهند.
هوش مصنوعی (AI) و یادگیری عمیق در توسعه وب
هوش مصنوعی نقش اصلی و مرکزی را در شکل دادن به تجربیات کاربران در دنیای وب ایفا خواهد کرد.
چت بات‌ها با استفاده از الگوریتم‌های پردازش زبان طبیعی، کمک‌های شخصی‌سازی شده را ارائه می‌دهند و تعاملات کاربر با برنامه را ساده‌تر می‌کنند. موتورهای توصیه محتوای مبتنی بر هوش مصنوعی، رفتار هر کاربر را برای ارائه پیشنهادات متناسب با سوابق او و افزایش میزان تعامل و حفظ کاربر، تجزیه و تحلیل خواهند کرد.
همچنین از مدل‌های یادگیری عمیق برای تشخیص تصویر و گفتار استفاده می‌شود. این ابزارها رابط کاربری بصری‌تر و مناسبتری را ممکن می‌سازد.
توسعه دهندگان از مدل‌های از پیش آموزش دیده و کتابخانه های یادگیری ماشین برای پیاده‌سازی ویژگی‌های پیچیده استفاده خواهند کرد بدون اینکه نیاز باشد که دارای تخصص گسترده و عمیق در مورد هوش مصنوعی باشند.
توسعه multiplatform و PWA
به دلیل وجود مجموعه متنوعی از دستگاه‌ها و پلتفرم‌ها که نیازمند اتصال به اینترنت و استفاده از خدمات تحت وب هستند، راهی نداریم جز اینکه به سمت توسعه چند پلتفرمی حرکت کنیم.
اصول طراحی ریسپانسیو بسیار مهم خواهد بود زیرا باعث می‌شود که وب سایت‌ها به طور یکپارچه با اندازه و وضوح مختلف صفحه نمایش در دستگاه‌های مختلف سازگار می‌شوند.
فریم‌ورک‌هایی که از توسعه چند پلتفرمی پشتیبانی می‌کنند، مانند React Native و Flutter، محبوبیت بیشتری پیدا خواهند کرد و به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهند تا تجربه‌های بومی را برای هر دو پلتفرم iOS و Android ایجاد کنند.
PWA ها که با قابلیت عملکرد آفلاین، لود سریع و تأخیر اندک و تجربیات کاربری شبیه به برنامه‌های نیتیو مشخص می شوند، بیشتر مورد توجه و استفاده قرار خواهند گرفت.
این برنامه‌های کاربردی سبک وزن و در عین حال قدرتمند، نیاز به اپ استورهای سنتی را از بین می‌برند و به کاربران راه ساده‌تر و مناسبتری برای دسترسی به محتوای موجود، ارائه می‌دهند.
ملاحظات امنیتی و حریم خصوصی
با پیچیده‌تر شدن تهدیدات سایبری، توسعه دهندگان وب باید اقدامات امنیتی را برای محافظت از داده‌های کاربران در اولویت قرار دهند.
در آینده نزدیک، وب سایت‌ها باید با اقداماتی مثل رمزگذاری end to end، استفاده از گواهی SSL و سیستم‌های فایروال پیشرفته از اطلاعات حساس کاربران و سازمان خود حفاظت کنند.
احراز هویت دو مرحله‌ای و تأیید بیومتریک به ویژگی‌های استاندارد تبدیل می‌شوند و یک لایه حفاظتی اضافی در برابر دسترسی غیرمجاز اضافه می‌کنند.
همچنین به دلیل استفاده هکرها از تکنولوژی‌های پیشرفته همچون هوش مصنوعی نیاز به تمهیدات دفاعی در برابر چنین تهدیدهایی بیش از پیش حس می‌شود.
اصول طراحی متمرکز بر حریم شخصی، مانند کمینه سازی داده‌ها و ناشناس سازی، جزو اولویت‌های امنیتی توسعه وب در سال 2024 و سال‌های بعد خواهد بود.
توسعه دهندگان همچنین در جریان قوانین در حال تحول حفظ حریم خصوصی قرار می‌گیرند. بنابراین باید توسعه دهندگان و صاحبان کسب و کارهای آنلاین باید از انطباق دقیق وبسایت و برنامه‌های خود با استانداردهای بین المللی مانند مقررات عمومی حفاظت از داده ها (GDPR) اطمینان حاصل کنند.
Community driven development
همکاری و به اشتراک‌گذاری دانش و تجربه در جامعه توسعه دهندگان وب، نقشی اساسی در پیشرفت تکنولوژی‌های مرتبط و روند توسعه وب خواهد داشت. پروژه‌های متن باز به رشد خود ادامه خواهند داد و توسعه دهندگان حتی بیشتر از گذشته بر اساس مخازن مشترک یکدیگر (repository) کار خود را پیش خواهند برد.
پلتفرم‌هایی مانند GitHub، GitLab و Stack Overflow به عنوان هاب و مراکزی برای حل مشکلات مشترک توسعه دهندگان و تبادل ایده عمل خواهند کرد.
رویکرد جامعه محور منجر به ایجاد کتابخانه‌ها، فریم ورک‌ها و ابزارهای قدرتمندی می‌شود که توسعه دهندگان در تمام سطوح مهارت را توانمند میکند.
انجمن‌های آنلاین و جلسات مجازی، فرصت‌های شبکه‌سازی و مربیگری را تسهیل می‌کنند و حس رفاقت و همکاری را در میان توسعه‌دهندگان در سراسر جهان تقویت می‌کنند.
آینده توسعه وب
به سختی می‌توان تصور کرد که آینده‌ی توسعه وب در سال‌های آینده چگونه خواهد بود. با این حال پیش‌بینی می‌کنیم مواردی که در ادامه به آنها اشاره شده در آینده کاربرد بیشتری پیدا کند:
1. وب 3.0: وب غیرمتمرکز
مفهوم وب 3.0 یک فضای اینترنت غیرمتمرکز را پیش‌بینی میکند که در آن کاربران کنترل بیشتری بر داده‌ها و تعاملات خود دارند.
فناوری بلاکچین زیربنای توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز (Distributed Apps) خواهد بود و تراکنش‌های آنلاین امن و شفاف را ممکن می‌سازد. قراردادهای هوشمند فرآیندها را خودکار میکند و اتکا به واسطه‌ها را کاهش می دهد.
2. تأثیر محاسبات کوانتومی
ظهور محاسبات کوانتومی می‌تواند آغازگر دوره جدیدی برای توسعه وب باشد. الگوریتم‌های کوانتومی ممکن است رمزگذاری داده‌ها را متحول کنند و روش‌های رمزنگاری فعلی را منسوخ کنند.
توسعه دهندگان باید با تغییر الگوی بالقوه در قابلیت‌های محاسباتی، کاوش در زبان‌های برنامه نویسی جدید و چارچوب‌های طراحی شده برای محیط‌های کوانتومی سازگار شوند.
3. تکامل مداوم رابط های کاربری
رابط‌های کاربری به تکامل خود ادامه خواهند داد و فناوری‌های جدید مانند رابط‌های مغز و رایانه (BCIs) و تعاملات مبتنی بر ژست را در بر می‌گیرند.
دستورات صوتی و بازخورد لمسی به بخش‌های جدایی‌ناپذیر توسعه وب تبدیل می‌شوند و تجربیات عمیق‌تر و فراگیرتری را برای کاربران فراهم می‌کنند.
4. شیوه های توسعه وب پایدار
با تمرکز فزاینده بر پایداری محیط زیست و حفظ آن، توسعه دهندگان وب شیوه‌های سازگار با محیط زیست را اتخاذ خواهند کرد.
بهینه سازی کد برای بهره‌وری انرژی، کاهش بار سرور و استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر برای مراکز داده مسائل ضروری در پروژه‌های توسعه وب خواهد بود.
5. استانداردهای دسترسی پیشرفته
توسعه وب در آینده تاکید بیشتری بر دسترسی (Accessibility) خواهد داشت. در چنین شرایطی، توسعه‌دهندگان امکان ایجاد تجربه‌های دیجیتالی فراگیر برای کاربران دارای معلولیت همراه با ترکیب ویژگی‌هایی مانند ناوبری صوتی، سازگاری با صفحه‌خوان، و تنظیمات کنتراست رنگ را در اولویت قرار خواهند داد.
در سال 2024 و فراتر از آن، صنعت توسعه وب همچنان به پیشرفت خود ادامه خواهد داد. این پیشرفت با تکامل روندهای قبلی و ایجاد روندهای جدید به کار خود ادامه می‌دهد.
از جمله این روندها می‌توان به ادغام AR/VR با توسعه وب، تجربیات مبتنی بر هوش مصنوعی، توسعه چند پلتفرم، اقدامات امنیتی پیشرفته‌تر و همکاری جامعه محور اشاره کرد.
انتظار می‌رود که در آینده مفاهیم و فناوری‌های جدید و پیشرفته همچون وب غیرمتمرکز، تأثیر محاسبات کوانتومی، رابط‌های کاربری در حال تکامل، شیوه‌های پایدار و استانداردهای دسترسی پیشرفته، هیجان و رشد بیشتری به صنعت توسعه وب تزریق کند.
البته این پیش‌بینی‌ها فقط زمانی به وقوع می‌پیوندد که افراد فعال در حوزه توسعه وب از فناوری‌های جدید استقبال کنند و با یکدیگر همکاری داشته باشند و دولت‌ها قوانین مناسبی را جهت محافظت از کاربران و آزادی عمل کسب و کارها تنظیم کنند.